El Salvador: Wie interpreteert de Grondwet?

Vrije verkiezingen in 2012?

Op 29 juli 2010 sprak de Kamer van het Hoger Gerechtshof, die gaat over grondwettelijke zaken, zich uit over de kieswetgeving. Hun uitspraak was meer dan duidelijk: Het artikel van de kieswet dat zegt dat niemand gekozen kan worden tot volksvertegenwoordiger als hij of zij niet via een politieke partij opkomt, is ongrondwettelijk. Met andere woorden, als iemand zich kandidaat wil stellen voor de verkiezingen van 2012, zonder lid te zijn van een politieke partij, dan kan dat nu volgens de opperrechters.

Bovendien zegden deze dat het systeem zoals het nu werkt, ook tegen de grondwet indruist, want de mensen kunnen niet stemmen op de persoon die ze graag willen verkiezen. Nu stemt men op een lijst. Voorkeurstemmen bestaan niet en dat is dus, volgens de opperrechters helemaal niet in overeenstemming met wat de grondwet bepaalt.

Uiteraard zorgde die uitspraak voor de nodige opschudding onder de traditionele politieke partijen. Er is al zo’n sterke concurrentie onder de bestaande partijen en nu krijgen ze er nog (hoogstwaarschijnlijk) nieuwe en onafhankelijke concurrenten bij. Waar anders de politieke partijen in El Salvador, als het om politiek gaat, aartsvijanden van mekaar zijn, nu vonden ze mekaar wonderwel en beslisten ze dat er binnen het Congres een speciale commissie moest worden opgericht om de uitspraak van de grondwettelijke rechtbank te “bestuderen”. Die commissie wordt geacht met een voorstel te komen voor de plenaire zitting over hoe nu verder met die uitspraak te moeten omgaan.

Na meer dan een maand zonder één vergadering heeft de commissie plotseling een uitspraak in verband met niet partijgebonden kandidaten: de grondwettelijke kamer van het Hoger Gerechtshof, heeft, volgens die Commissie, de Grondwet geschonden en heeft zich het werk van het Congres toegeëigend door te bepalen hoe de kieswet gecorrigeerd moet worden. Dat laatste is uitsluitend de bevoegheid van het Congres, aldus de Commissie.

Nu wordt het voor de gewone burger dus even moeilijk. De speciale rechtbank die gaat over grondwettelijke zaken wordt door de congresleden van de commissie, die geen grondwettelijke bevoegdheden hebben binnen een ambtsperiode, verweten dat ze de grondwet hebben overtreden!?

“De speciale commissie concludeert dat de uitspraak ongetwijfeld en uitdrukkelijk artikel 85 van de Grondwet heeft geschonden” zeggen de notulen die nog niet definitief zijn en zeker nog niet door het voltallige congres zijn goedgekeurd.

Het artikel 85 van de grondwet zegt immers dat politieke partijen het enige instrument zijn voor het beoefenen van de vertegenwoordiging van het volk in de regering. Volgens de commissie betekent dit dat de uitspraak van juli jongstleden van de rechtbank niet klopt met de grondwet. De grondwet zegt dat alleen politieke partijen het volk kunnen vertegenwoordigen. Onafhankelijke kandidaten dus niet. Aldus de commissie.

“De grondwettelijke kamer is haar boekje te buiten gegaan. Daarvoor gebruikt zij een onduidelijk systeem van interpretatie, ongeordend, onjuist en met argumenten die niet eigen zijn aan de grondwettelijke jurisdictie, zichzelf tegenssprekend in haar richtlijnen” zegt de zesde conclusie van het rapport.

In artikel 131 van de grondwet staat ook nog eens duidelijk dat het Congres de bevoegdheid heeft om secundaire wetten te interpreteren. Artikel 172 echter zegt duidelijk dat het exclusief voorrecht van het Hoger Gerechtshof is om over de Grondwet te oordelen. Dat wordt in artikel 183 nog duidelijker gesteld door de Kamer voor Grondwettelijke Zaken aan te duiden als de enige rechtbank die zich over het al of niet grondwettelijke van zaken gaat.

Wie uiteindelijk het pleit zal winnen weten we niet. Wat we wel weten is dat de politieke partijen gewoon de uitspraak van de Grondwettelijke kamer naast zich neer zullen leggen en alles in het werk zullen stellen om de verhinderen dat er onafhankelijke kandidaten op kunnen komen voor de verkiezingen van 2012. Ook de voorkeurstemmen komen er zeker niet in 2012. Ook al is dat tegen de grondwet.

Alle salvadorianen zijn gelijk voor de wet???

Groetjes van

Rosa (Guadalupe) en Willibrord (Guillermo)