El Salvador: twee presidentiële veto's op korte tijd

President Funes spreekt twee keer zijn veto uit.

SAN SALVADOR – In de laatste maanden heeft president Funes twee keer zijn veto uitgesproken tegen nieuwe wetten die door de meerderheid van het Congres waren goedgekeurd.

In oktober van 2010 had het congres een wet goedgekeurd waarin stond dat men bij de fiscus geen aangifte meer moest doen van het vermogen. Onmiddellijk sprak de president daar zijn veto over uit, omdat hij van mening was dat die wet de nu al lage fiscale inkomsten van het land nog zou verlagen. Bovendien argumenteerde de president dat daardoor de strijd tegen belastingontduiking en onrechtmatige verrijking zijn gewicht zou verliezen.

De rechtse partijen aanvaarden het veto en keurden onlangs een nieuwe wet goed. Dit keer willen ze dat de mensen die een salaris van 75 duizend dollars of meer per jaar verdienen of die onroerende goederen ter waarde van maar dan 300 duizend dollars hebben, geen verklaring van hun vermogen moeten indienen bij de fiscus. Met andere woorden, het enige wat de rijken moeten aangeven zijn de onderoerende goederen die ze bezitten. Verder niets: bankrekeningen, juwelen, aandelen in bedrijven of banken, dure schilderijen of andere bezittingen moeten volgens de nieuwe wet niet meer bij de belastingsdienst aangegeven worden. En dus moeten er ook geen belastingen op betaald worden. Tenslotte gaat het daar om.

Het was de van ARENA afgescheurde partij GANA die onverwachts met het wetsvoorstel kwam en die meteen de stemmen van ARENA (de uiterst rechtse partij die de laatste 20 jaar aan het bewind was), PCN (de uiterst rechtse partij die decennia lang de militaire dictaturen heeft gelegitimeerd) en PDC (de Christen Democraten, die alle rechtse wetsvoorstellen graag goedkeuren) kreeg. Doorsturen naar de commissie, wat normaal gezien zou moeten, was blijkbaar volgens de rechtse partijen niet nodig. Het voorstel werd meteen goedgekeurd. Hierbij mogen we niet vergeten dat die rechtse partijen samen de meerderheid in het congres hebben .

“Roerende goederen vormen dikwijls problemen. We zijn niet gewend om de facturen te bewaren”, was het argument van GANA.

Een andere reden die de rechtse partijen aanhaalden was de onzekerheid voor de mensen die aangifte moeten doen bij de fiscus. Volgens de rechtse partijen (die vroeger allemaal aan het bewind waren en dus uit ervaring spreken) gebruikt het ministerie van financiën de informatie om de vermogensaanwas te controleren en daar nieuwe belastingen op te heffen.

“We vermijden dat vreemden onze privé zaken kennen. Zoals het er nu voorstaat weten vreemden precies wat we in huis hebben en dat hoort niet”, was het argument van de PCN.

ARENA gebruikt het argument dat er “gebrek aan vertouwen is. De informatie kan naar buiten lekken en de afpersingen staan op elke hoek op ons te wachten”.

ARENA vindt ook dat niemand moet weten hoeveel we gespaard hebben, want dat is “vertrouwelijke informatie” en “produkt van levenslange inspanningen”.

Het is nu afwachten of de president opnieuw zijn veto zal uitspreken tegen de wet die 100% de rijken wil bevoordeligen.

Het tweede veto van president Funes gaat over de wet voor hervormingen in het kiesstelsel.

De voorgestelde hervormingen van het kiesstelsel in El Salvador staan in het centrum van een controverse nu president Funes zijn veto heeft uitgesproken tegen een wet die 20 dagen geleden door een grote meerderheid in het congres werd goedgekeurd.

Wel merkwaardig dit keer is dat alle partijen, behalve ARENA de wet hebben goedgekeurd. De controverse is ernstig omdat de regerings partij, het FMLN, het veto van de president niet aanvaardt.

De hervormingen zijn een gevolg van een uitspraak van het Hoger Gerechtshof, dat zegt dat de huidige kieswet tegen de grondwet indruist. Dat heeft te maken met twee dingen:

1. Niemand kan kandidaat zijn voor een zetel in het congres, als hij of zij niet tot een politieke partij hoort.
2. De kiezers kunnen nu alleen op de partij van hun voorkeur stemmen. Niet op de kandidaat.

Het congres heeft voor wat betreft het eerste punt goedgekeurd dat personen die niet tot een partij behoren, zich wel kandidaat kunnen stellen, maar dan moeten ze meer handtekeningen verzamelen dan de politieke partijen nodig hebben, alvorens op de kieslijst te kunnen staan. Daarenboven krijgen onafhankelijken geen toegang tot “staatssubsidie”, zoals de partijen die wel hebben. Het is duidelijk dat, door die wet, de traditionele partijen zichzelf beschermen en in feite de toegang tot onafhankelijk kandidaten afsluiten. Ze hebben beantwoord aan de rechtbank, maar daar zoveel voorwaarden aan toegevoegd, dat het vrijwel onmogelijk is als onafhankelijke kandidaat op te komen.

Voor wat het tweede punt betreft vonden de partijen in het congres dat het voldoende is om de naam en de foto van de kandidaten op de stembrief te plaatsen, maar dat de volgorde door de partij bepaald wordt. De kiezers kunnen echter niet op een persoon stemmen, maar alleen op de partij van hun voorkeur. Met andere woorden, er verandert niets. De kiezers kunnen niet op hun kandidaat stemmen, maar alleen op de partij en dat was vroeger ook zo. Met een foto en de naam los je niets op.

Geen wonder dat president Funes heeft laten weten, via zijn veto, dat die wet helemaal niet beantwoordt aan de geest van de uitspraak van de rechters.

Het FMLN weet niet goed hoe met dit veto om te springen. Ze beweren bij hoog en bij laag dat de door hen goedgekeurde wet wel voldoet aan de grondwet. De vraag is of het congres zich zal uitspreken tegen het veto van de president, of toch weer veranderingen zal voorstellen. Als het congres met drie vierde stemmen het veto naast zich neerlegt, dan kan de president alsnog naar de rechter stappen. Die moet dan uiteindelijk de knoop doorhakken. Maar, de verkiezingen zijn volgend jaar in maart en het kiestribunaal kan voorlopig niets doen. De tijd dringt dus op snel een oplossing te vinden.

Iedereen die niet direct tot een partij hoort is gelukkig met het veto van Funes. Het FMLN vindt dat “uiterst rechts en uiterst links” een coalitie gevormd hebben tegen het FMLN en op die manier het aantal zetels van die partij hopen te verlagen… Een niet al te aanvaardbare uitleg.

Zo zien we: er is altijd iets in ons kleine landje.

Tot en volgende keer

Rosa (Guadalupe) en Willibrord (Guillermo)