El Salvador: Straffeloosheid en corruptie

El Salvador onder de loep

 De straffeloosheid van het verleden is oorzaak van de straffeloosheid van vandaag.
Onlangs kregen we het verslag van Amnesty International en van het Staatsdepartement van de VS over de schending van de mensenrechten en de straffeloosheid in El Salvador. Beide documenten zijn niet mals. 

(Dit artikel is gebaseerd op een artikel in Contrapunto, een cyberkrant van El Salvador).
Het voortduren van de straffeloosheid die al bestond tijdens de burgeroorlog (van 1980 tot 1992), het van kracht blijven van de amnestiewet, afgevaardigd in 1993 door de eerste ARENA president, Alfredo Cristiani, onwettelijke terechtstellingen en een corrupt rechtssysteem vandaag de dag, zijn enkele van de vaststellingen die beide internationale organisaties in hun rapport over El Salvador schrijven.

 Het laatste rapport van Amnesty International (AI) trekt de verdediging van de mensenrechten in ons land in twijfel. Dat is vooral gebaseerd op de straffeloosheid in verband met de duizenden moorden per jaar. Sommige van die moorden worden door juristen gezien als misdaden tegen de mensheid (waar geen amnestie voor geldt en die ook niet verjaren) zoals de moord op de Jezuïeten van de Centraal Amerikaanse Universiteit (UCA) in 1989 of van bisschop Romero in 1980.

Er zijn geruchtmakende moorden die nooit zijn opgelost, zoals de moord op de bekende salvadoraanse dichter Roque Dalton, die tijdens de oorlog door de bevelhebbers van de toenmalige guerilla organisatie “Het Revolutionnaire Leger van het Volk (ERP) gedood werd, of die van de toenmalige rector van de Nationale Universiteit, Felix Ulloa. De zonen van Dalton hebben tevergeefs in El Salvador een rechtzaak aangespannen tegen de toenmalige leiders. Die werden hier vrijgesprolen. De familie van Ulloa heeft eind vorig jaar de zaak aanhangig gemaakt bij de Internationale Commissie voor de Mensenrechten omdat er in El Salvador zelf nooit vooruitgang in de zaak werd geboekt. 

Een paar weken geleden heeft het Hoger Grechtshof van El Salvador de vraag van Spanje tot uitlevering van de intellectuele moordenaars van de Jezuïeten (13 militairen) definitief geweigerd. Daarmee is de zaak definitief en kan er geen rechtspraak meer plaats vinden. Wel is er een internationaal aanhoudingsbevel tegen de 13 militairen van kracht, zodat ze gevangen genomen zouden worden mochten ze het land verlaten. 

Voor wat betreft de moord op Bisschop Romero is alleen kapitein van het leger Alvaro Rafael Saravia, rechter hand van de opricher van de ARENA partij, Roberto d’Aubuisson Arrieta, veroordeeld tijdens een proces in de Verenigde Staten. Hij werd veroordeeld voor burgerlijke verantwoordelijkheid en moet een miljoen dollars aan de familie van de bisschop betalen. De familie heeft daar nooit een cent van gezien. 

Amnesty International wijst er ook op dat het leger tot op vandaag weigert om hun archieven te openen. Niet alleen de duizenden moorden tijdens de oorlog kunnen daardoor niet worden opgelost, maar ook de duizenden mensen die tijdens de oorlog verdwenen kunnen daardoor niet worden opgespoord. 

AI baseert haar verklaringen op het feit dat de amnestiewet die de ARENA partrij  na de vredesakkoorden goedkeurde, nog steeds van kracht is. Door die wet is het onmogelijk om de schenders van de mensenrechten tijdens de oorlog voor de rechter te dagen. Meer dan 70 duizend doden zullen nooit opgelost worden.

Veel massamoorden, zoals die van Sumpul, El Mozote, El Junquillo, werden nooit door de salvadoraanse rechters beoordeeld, ook al werden die door mensenrechten organisaties of door familieleden bij het Openbaar Ministerie aangeklaagd. 

Het rapport van het Staatsdepartement van de VS (getekend: Hilary Clinton).

Het Staatsdepartement bekritiseert de ondoelmatigheid en de corruptie in het rechtssysteem van het land. Ook wijst het Staatsdepartement op de onwettelijke terechtstellingen die de Ombudsman voor de Mensenrechten heeft kenbaar gemaakt.
Het rapport herinnert aan de terechtstellingen uitgevoerd door het Atlacatl bataljon tijdens de oorlog en op het feit dat El Savador stelselmatig de aanbevelingen in verband met massieve moordpartijen en verdwijningen van kinderen, van Het Interamerikaans Gerechsthof voor de Mensenrechten, naast zich neerlegt. 

Ook het in stand blijven van de amnestiewet van 1993 wordt door het Staatsdepartement aangeklaagd. 

Tenslotte wijst het rapport ook op de straffeloosheid in verband met de vraag tot uitlevering van de 13 militairen die door de Spaanse rechtbank werd gevraagd en door de Opperrechters van El Salvador werd geweigerd. 

Of er iets zal veranderen dank zij beide rapporten? Niemand hier in El Salvador gelooft dat.

Tot een volgende keer.

Groetjes van
Rosa (Guadalupe) en Willibrord (Guillermo)