Nieuws uit El Salvador

Beste allemaal,

De voorbij week zijn er twee gebeurtenissen van belang geweest. De uitspraak van het Hoger Gerecht over de “vrijheid van meningsuiting” en de dood van olifant Manyula.

Hoger Gerechtshof treft de vrijheid van meningsuiting.

Dat is de titel in blokletters op zaterdag 25 september 2010 van onze krant. Daaronder staat ook nog: “Vier opperrechters bestraffen de communicatie media”.

Op pagina twee staat alweer in grote letters: “De Kamer voor Grondwettelijke Zaken heeft bepaald dat de leiding van de media (lees: eigenaars, directeuren, uitgevers, managers of programma makers) voor de rechter kunnen worden gedaagd als ze vervallen in kwaadsprekerij of laster. De rechtbank staat echter wel borg voor journalisten die ongustige oordelen geven”

Dat wordt dus binnen de media het gespreksonderwerp van de komende week.

Die uitspraak van het Hoger grechtshof heeft drie jaar op zich laten wachten. Wat is er gebeurd?

In het jaar 2004 keurde het Congres een hervorming van artilkel 191 van het strafrecht goed waardoor de journalisten niet meer strafbaar waren. In 2007 klaagt mijnheer Bukele (een salvadoraan van arabische afkomst en van een vooraanstaande familie) bij de rechtbank aan dat de wijzigingen in het bovenstaande artikel ongrondwettelijk zijn.

Pas twee jaar later ,in januari 2009, vraagt de rechtbank aan het Congres om tekst en uitleg. In juni 2009 geeft het Openbaar Ministerie haar mening en beweert dat de wijzigingen niet ongrondwettelijk zijn. Ook de president van het land, Mauricio Funes –van beroep journalist- spreekt zich in februari 2010 uit, en vraagt de kritische journalisten niet te straffen omdat de wijzigingen niet ongrondwettelijk zouden zijn.

De reacties laten niet op zich wachten:

Vandaag zondag 26 september (ja, ook op zondag hebben we hier een krant) bloklettert de krant: “Verenigingen van journalisten verwerpen de uitspraak van het Hoger Gerechtshof.” En dan staan er drie paginas vol met uitspraken van mensen die niet accoord gaan met de uitspaak van de Rechtbank.

De hevige reacties zijn te verklaren uit het feit dat de pers (geschreven pers, radio en TV) hier jaren lang onschendbaar is geweest. Zij mochten doen en laten wat ze wilden. Ze mochten iemand helemaal eronder uit halen, zonder dat daar een woord over gezegd werd. Leugens en laster, kwaadsprekerij en valse berichten zijn bijna dagelijkse kost geweest. Dit alles “in naam van de vrijheid van meningsuiting”. Wel is het zo dat die vrijheid van meningsuiting alleen geldt voor de journalisten. Het recht op antwoord in de krant of radio, bijvoorbeeld, wordt hier vrijwel nooit toegepast. Nu de rechtbank zegt dat er wel kritiek mag gegeven worden, maar geen kwaadsprekerij of leugens meer zijn toegestaan, zullen sommige media echt hun woordenschat en hun manier van schrijven moeten aanpassen. En dat wordt dan gezien als “beperking van de vrije meningsuiting”.

De directeur van de nieuwsberichten van TCS (Telecoporación Salvadoreña) van de TV kanalen 2, 4, en 6), Jorge Hernández, zei meteen: “Als men die artikels zal wijzigen, zal dit tot gevolg hebben dat verschillende media bedrijven hun deuren zullen moeten sluiten of dat de journalisten zich uitsluitend op sociale gebeurtenissen zullen kunnen richten, trouwfeesten of feesten voor 15 jarigen (hier in El Salvador wordt voor de meisjes van 15 jaar de ´fiesta rosa´gevierd, een soort overgang naar de volwassenheid). Informatie kunnen we dan niet meer geven”, vindt Jorge Hernández.

Zo ver komt het natuurlijk niet. Vóór 2004, toen de artikels veranderd werden en volledige “vrijheid” aan de media gaven, was er ook heel wat kritiek en disciussie mogelijk in de media. Niemand hoefde toen de deuren te sluiten.

Dus, denken we dan maar: er zal een week veel inkt vloeien en veel vraagesprekken zullen over het thema gehouden worden. Daarna gaan we weer over tot de orde van de dag. Met een klein verschil: sommige media zullen inderdaad hun “stijl en inhoud” moeten veranderen. Ten goede dan.

MANYULA IS OVERLEDEN.

Deze week was er weer commotie in het land. Manyula, de enige olifant die gedurende 55 jaar de kinderen in de Zoo verblijdde is overleden. Er komt geen nieuwe, want de olifanten zijn een bedreigde dierensoort en mogen dus niet meer in dierentuinen worden opgenomen.

Caricatuur over Manyula in La Prensa Gráfica

Duizenden mensen hebben de “begrafenis” van Manyula bijgewoond: met bloemen, met eten, met herdenkingsplaatjes. De burgemeester van de hoofdstad denkt er aan een standbeeld voor Manyula te plaatsen! Om stemmen en sympathie te winnen doe je wel wat.

Kortom, als uitlaatklep voor de vele problemen die de mensen dagelijks mee maken, was en is Manyula betekenisvol. Woorden, tijdens de begrafenis, als deze: “Mayula blijft voor eeuwig verder leven bij de mensen van El Salvador” duiden echt op het gebrek aan erkenning op mensenlijk niveau. Manyula was dus een vervangstuk voor wat de maatschappij niet kon bieden. Vandaar het verdriet van de duizenden.

Tot een volgende keer maar weer.

Rosa (Guadalupe) en Willibrord (Guillermo)