El Salvador: Bisschop Romero na 30 jaar

Beste allemaal,

Deze week twee berichtjes vanuit El Salvador. Een over de herdenkingen van Bisschop Romero die 30 jaar geleden vermoord werd. Het tweede bericht over een wetsvoorstel om de prijzen van de medicijnen te beperken.

1. 30 jaar moord op bisschop Oscar Arnulfo Romero.

Deze week was het, op 24 maart, precies 30 jaar geleden dat bisschop Romero, tijdens een mis, door een scherpschutter werd neergekogeld. Alles was perfect gepland. De aankondiging in de (rechtse) krant dat hij die dag in het hospitaaltje voor kankerlijders de mis zou opdragen. Dus wie hem wilde vermoorden wist precies waar en wanneer hij moest toeslaan. De eigenaar van die krant werd met naam en toenaam genoemd als een van de leden van de doodseskaders uit de jaren 70 en 80 en kreeg als dank van ARENA een straat naar hem vernoemd.

Wie dacht door de bisschop te vermoorden, ook zijn stem en invloed te doden is totaal verkeerd uitgekomen. Duizenden mensen hebben de laatste twee weken aan tientallen activiteiten meegedaan. Wat vooral opviel is dat heel veel jongeren, die de bisschop niet eens levend gekend hebben, aan de vele activiteiten hebben deelgenomen. Niet alleen voor de salvadoranen van het jaar 1980, maar ook voor de salvadoranen van vandaag de dag is de invloed, de boodschap en de hoop die bisschop Romero 30 jaar geleden betekende, nog steds levendig aanwezig in het land. Zonder twijfel is de bisschop (nog steeds) de meest prominente salvadoraan die ooit geleefd heeft.

We stonden bij de kathedraal om de mis bij te wonen na een urenlange processie ter herdenking van de 30 jaar. Tot twee maal toe werden de namen van de vele bisschoppen uit alle delen van de wereld genoemd die speciaal voor deze viering naar El Salvador waren gekomen. Bisschoppen uit Brazilië, Peru, Argentinië, Guatemala, Engeland, Australië e.a.... België en Nederland schitterden door afwezigheid.

Ook werd twee maal aangekondigd dat de brugemeester van San Salvador op het podium had plaats genomen. De burgemeester is van de ARENA parij, wiens oprichter ex majoor Roberto D’Aubuisson door de Waarheidscommissie genoemd wordt als de intellectuele moordenaar van de bisschop. De burgemeester dacht waarschijnlijk stemmen te kunnen winnen door op dit soort evenemente aanwezig te zijn, maar... twee maal werd hij hard, luid en lang uitgefloten en op boe geroep onthaald.

Jon Sobrino daarentegen, de Jezuiët die naaste medewerker van Romero was en zaterdag een brief van bisschop Casaldliga uit Brazilië voorlas, kreeg een staand applaus van 7 minuten lang.

Mons. Urioste, de voorzitter van de Romero Stichting, meende te massa te moeten berispen door hen te zeggen dat ze de boodschap van Romero niet begrepen hebben, want Romero preekte vergiffenis.

Maar, hoe kan een salvadoraan vergiffenis geven als hij niet eens weet wie hij moet vergeven? ARENA heeft snel na de oorlog een algemene amnestiewet goedgekeurd. Daarmee zal niemand weten wie zijn broer, zus of ouders heeft vermoord. Dat wil zeggen: iedereen weet het, maar nooit hebben de moordenaars toegegeven dat zij het waren.

Mauricio Funes, de linkse presidente heeft na 30 jaar in naam van de staat El Salvador, publiekelijk vergiffenis gevraagd voor de moord op bisschop Romero. Iedereen vond dat geweldig. Daar hebben we 30 jaar moeten op wachten. Noch de Christen Demokraten, noch ARENA hebben dat ooit gedaan.

Toch vinden de mensen dat het beter zou zijn als de moordenaars zelf vergiffenis zouden vragen. Voor Funes is het makkelijk; hij heeft het niet gedaan, zegt men hier.

We vroegen Ernesto Angulo, neef van Roberto D’Aubuisson en mede oprichter van de ARENA partij wat hij denkt over het feit dat de Waarheidscommissie zijn neef heeft aangeduid als de intellectuele moordenaar. Dat loochent hij voluit. Argument: Roberto zat in het leger en is daar uit gestapt omdat hij van mening was dat de oorlog niet met de wapens, maar op politiek niveau moest worden opgelost. Hij “was een vredelievend man”, was zijn antwoord. “Als dat niet zo was, dan was hij in het leger gebleven”. Gelooft hij zijn eigen verhaal?

In een vraaggesprek met de digitale krant El Faro heeft de enige veroordeelde i.v.m. de moord op bisschop Romero, Kolonel Saravia, (bij verstek veroordeeld in de VS, waar hij nog steeds ondergedoken woont; de overheid weet niet waar hij woont, maar een simpel journalist uit El Salvador die hem even gaat opzoeken krijgt hem wel te pakken!!) heeft nieuwe namen bekend gemaakt i.v.m. de moord op de bisschop. Onder andere de zoon van de voorlaatste dictator Kolonel Molina. Saravia heeft ook namen bekend gemaakt van mensnen die bij de doodseskaders van die jaren hoorden. Sommige namen waren al bekend, maar tot mijn verbazing las ik ook de naam van Arturo Muyshondt. Toeval of niet: de ere-consul vab België in El Salvador heet Arturo Muyshondt: Familie? Andere tak? De moeite waard voor België om dat toch eens te onderzoeken. We willen als land toch niet een ere consul die ooit bij de doodseskaders betrokken zou zijn geweest? Werk aan de winkel voor ons Ministerie van Buitenlandse Zaken.

Er kan nog veel gezegd worden. Telkens krijgen we meer informatie. Stilaan komt de waarheid boven tafel.

Tenslotte nog dit: Voor de mensen is bisschop Romero “San Romero de América”. Katholieken, protestanten, ongelovigen. Iedereen erkent in de bisschop de hoop van het volk. Iedereen vindt dat hij heilig is. Alleen het Vatikaan, dat 5 jaar geleden al het hele onderzoek afhandelde, komt maar niet met een uitspraak. Insiders zijn van mening dat het Vatikaan wacht tot de mensen die bij de moord betrokken waren of er mee instemden, overleden zijn. Op die manier zou het Vatikaan politieke deining in het land verhinderen, denken ze. Het zal de mensen een zorg wezen. (Vrijwel) Niemand zit op het Vatikaan te wachten, Romero is al lang San Romero.

2. Nieuwe wet op medicijnen.

De nieuwe vice-minister voor volksgezondheid heeft een wetsvoorstel in het congres ingediend om de woekerprijzen voor medicijnen wat in te perken. Hij zegt duidelijk dat hij de vrije ondernemers op dit gebied niet wil vervangen, maar dat zijn wetsvoorstel wel controle op de prijzen wil invoeren.

Hij heeft, toen hij nog geen regeringsfunctionaris was, een onderzoek gedaan binnen de wereld van de medicijnen. Maar 50% beschikbaarheid van de nodige medicijnen, was een eerste vaststelling. Maar de andere was nog meer verbazingwekkend. De medicijnen met merknaam zijn in El Salvador 52 maal duurder dan de internationale referentie prijzen. Nee ik vergis me niet: gemiddeld 5200% duurder dan die zouden moeten zijn. De generische medicijnen (zonder merknaam dus) verkoopt men hier 28 keer duurder dan de internationale referentie prijzen: 2800% duurder dus.

Na de vakantie van de goede week wordt zijn nieuw wetsvoorstel in het congres behandeld. We zijn benieuwd. De man die (bijna) een monopolie heeft v.w.b. de medicijnen, is Alfredo Cristiani, de voorzitter van ARENA en ex president van het land. Die zal zich niet zo makkelijk laten “controleren”.

Tot volgende keer.

Rosa (Guadalupe) en Willibrord (Guillermo)