Verkiezingen in El Salvador

Nayib Bukele is gekozen tot nieuwe president van El Salvador

Toen wij gingen stemmen. Rond 9 uur ´s morgens, zag het er in de stemlokalen erg rustig uit. Het gaf zelfs een beetje de indruk dat er nog nooit zo weinig mensen kwamen opdagen. Uiteindelijk ging 51.3 % van de stemgerechtigden wel stemmen. Dat is weinig, maar je moet dan wel weten dat meer dan 500,000 mensen (ongeveer 10%) die wél op de lijst van de stemgerechtigden stonden, niet konden stemmen omdat hun ID kaart verlopen of onleesbaar was. Het cijfer 51.3% is dus relatief omdat velen die wél wilden gaan stemmen, gewoonweg niet konden. (Rosa -Guadalupe- was  er één van).

Om 5 uur ´s middags gingen de stemlokalen dicht en toen begon het wachten op de eerste resultaten. Zappend door de verschillende (vrijwel uitsluitend rechtse) televisiekanalen zagen we rechtstreeks vanuit verschillende stembureaus het tellen van de stembiljetten. We waren wel even in de war, want we zagen alleen stemmen voor ARENA voorbijkomen. De rechtse TV kanalen probeerden dus tot op het laatste moment de indruk te wekken dat hun ARENA partij de verkiezingen zou kunnen winnen. Eventjes dachten we dat alle voorspellingen niet zouden uitkomen.

Rond half zeven kwamen de eerste berichten van het kiestribunaal binnen en daar was het panorama totaal anders. Vanaf de eerste officiële resultaten was het duidelijk dat de partij GANA, waar Nayib Bukele de kandidaat was, op kop lag. Vanaf dat moment bleef Nayib op kop en toen was de vraag: haalt hij het nu al na een ronde? Haalt hij de 50% +1 stemmen of komt er toch nog een tweede ronde tussen de twee kandidaten die het meeste stemmen haalden? Al rond 8 uur werd het steeds meer duidelijk dat (voor het eerst in vele jaren) de nieuwe president het in de eerste stemronde zou halen.

Uiteindelijk zijn dit de resultaten om 9:50 en met bijna 88% van de stemmen geteld:

Toen was het wachten op de persconferenties van de verschillende kandidaten. Rond 9:15 kwam Nayib Bukele met een brede lach op zijn gezicht een korte boodschap brengen. We hebben het gehaald. In de eerste ronde. We haalden een meerderheid van de stemmen in alle departementen van het land. We hebben meer stemmen dan alle andere politieke partijen samen (ARENA, FMLN, PDC, PCN, DC en VAMOS). Dank aan alle mensen die op ons gestemd hebben en aan allen die sowieso zijn gaan stemmen vandaag.

De kandidaten van ARENA en het FMLN hebben kort daarna hun nederlaag toegegeven en beiden vertelden aan hun aanhangers dat ze vanuit hun loopgraaf de strijd verder zullen zetten.

Dat is een historische dag voor het land omdat na meer dan 30 jaar het twee partijenstelsel doorbroken is. Beide traditionele partijen komen erg verzwakt uit de strijd en zullen intern serieuze hervormingen, verjonging  en vernieuwingen moeten invoeren, willen ze overleven. De toekomst zal dat uitwijzen.

Vanaf nu wordt het uitkijken naar wat Bukele zal (kunnen) doen. Een schokkende minderheid in het Congres, waar nog zeker twee jaar (van de vijf die Bukele als president zal doormaken) zal moeten mee gewerkt worden.

Na alle negatieve dingen die alle rechtse en linkse partijen, kranten, media, denktanks, enz. over Bukele uitgespuwd hebben al lang van voor de verkiezingscampagne, is het nu de vraag of ze hem überhaupt wel zullen laten regeren. Ze weten immers maar al te goed dat de man charisma heeft en mocht hij slagen in zijn bestuur, dat het dan voor hun uiterst moeilijk wordt om ooit nog eens aan het bewind te komen.

Wie is Bukele?

Hij is een ondernemer, eind dertiger,  met ouders van Palestijnse afkomst. Rijk, maar naar zijn eigen zeggen is hij links denkend. Hij werd voor het eerst in zijn politieke loopbaan burgemeester onder de FMLN vlag van een klein stadje Nueva Cuscatlan. Daarna werd hij verkozen, alweer onder FMLN tot burgemeester van de hoofdstad.

Als burgemeester had hij heel wat kritiek op zowel de leiding van de partij als op sommige beslissingen van de regering. De FMLN leiders namen dat niet. Hij werd meteen beschuldigd van seksuele intimidatie, van het gooien van een appel naar een van de gemeenteraadsleden die niet voor een van zijn projecten wilde stemmen. Uiteindelijk werd hij uit de partij gezet.

Meteen kondigde hij aan een nieuwe partij op te zullen richten: Nuevas Ideas. Nadat hij op tijd aan alle administratieve verplichtingen om als nieuwe partij ingeschreven te kunnen worden had voldaan, stelde het kiestribunaal steeds maar de goedkeuring van de nieuwe partij uit. Het werd zelfs zo laat dat hij geen presidentskandidaat zou kunnen zijn van zijn nieuwe partij. Dus ging Bukele aankloppen bij een ander klein centrum-links partijtje (Cambio Democrático -CD) en die zagen hem maar al te graag komen als kandidaat. Toen hij ingeschreven was voor die partij, kwam het grondwettelijk hof plotseling met de aankondiging dat CD eigenlijk ook niet bestond, omdat ze tijdens de verkiezingen van 2015 de kiesdrempel niet gehaald hadden; het kiestribunaal kreeg de opdracht om CD als bestaande partij te schrappen, wat ze graag onmiddellijk deden, ook al haalde de CD wel een congreslid tijdens de verkiezingen van 2018.

In El Salvador zegt de kieswet dat je niet als onafhankelijke kandidaat kunt deelnemen aan presidentsverkiezingen. Dus was blijkbaar de kous af voor Bukele. De traditionele partijen en alles wat rechtsdenkend is waren uiterst blij. Ze dachten dat ze naar de verkiezingen konden gaan zonder Bukele. Maar…

Letterlijk om half elf ´s avonds schrijft Bukele zich uit als lid van CD en schrijft zich in als lid van GANA (een rechtse partij, afscheuring van ARENA) en om 10 voor middernacht, net vóór de deadline om zich als kandidaat in te mogen schrijven, waren de partij en Bukele binnen bij het kantoor van het kiestribunaal en was hij toch kandidaat. Velen dachten dat hij verraad had gepleegd door van uiterst links (FMLN) over te stappen naar gematigd links (CD) om uiteindelijk kandidaat te zijn voor een rechtse partij (GANA). Waar zijn de principes gebleven, vroeg men zich af?

Zijn religieuze afkomst is de Islam en er werd meteen geopperd dat hij het land zou islamiseren, als hij eenmaal president werd. Er liggen minstens 5 klachten tegen hem bij verschillende rechtsbanken, maar hij heeft zich daar verder niet aan gestoord, is doorgegaan met zijn eigen (originele) campagne en is nu dus tot president gekozen.

Vanaf nu is het dus afwachten hoe hij zal uitpakken en wat hij zal kunnen doen. 

Het is erg leuk dat we er weer eens bij konden zijn.

Heel veel groetjes,

Rosa (Guadalupe) en Willibrord (Guillermo)