Drukke maart in El Salvador

Maart in El Salvador

De maand maart is in alle opzichten een speciale maand geweest.

1.     Het is al meer dan 10 jaar geleden dat we nog zó veel moorden per dag kenden. Sinds we 2015 begonnen zijn was 14 moorden per dag al onhoudbaar, maar in maart waren het 16 moorden per dag. De meeste moorden worden aan de bendes toegeschreven, maar ook een groot deel heeft te maken met narco activiteiten.

Tijdens de vorige ARENA regeringen werd de methode van de “harde hand” of de “extra harde hand” toegepast, maar telkens zonder succes. Tijdens de eerste FMLN regering onder president Funes werd een soort “pact” gesloten met de bendeleiders en de moorden daalden meteen tot rond de 5 per dag. Maar die “wapenstilstand” hield het slechts enkele maanden uit en geleidelijk aan steeg het moordcijfer weer.

De huidige FMLN regering liet al snel weten dat er van onderhandelen of van dialoog met criminelen geen sprake is. Het werd een politiek van “zachte rechterhand” en “harde linkse”. Met andere woorden, kansen bieden tot sociaal heraanpassen, maar de criminelen worden vervolgd en gaan de gevangenis in. Het resultaat is dus dat het aantal moorden per dag stijgt. En niet alleen dat, de moorden worden niet alleen meer gepleegd tussen de verschillende bendes om hun “grondgebied” te verzekeren, maar mensen die de “rente” niet willen betalen kunnen het met hun leven betalen. Ook nieuw dit jaar is dat de bendes nu ook direct politiemensen aanvallen. Alleen dit jaar al tellen we meer dan tien politiemannen vermoord.

Ondanks een massale mars voor de “vrede, rechtvaardigheid en tegen het geweld” met meer dan een half miljoen deelnemers op 26 maart, gaan de moordpartijen gewoon door. Als iemand een oplossing weet voor die plaag, dan horen we dat graag.

2.    Op 24 maart was het 35 jaar geleden dat bisschop Romero vermoord werd. Na 35 jaar en dank zij de persoonlijke tussenkomst van paus Franciscus, weet men in het Vatikaan eindelijk dat de bisschop een martelaar is en dat hij dus zalig verklaard kan worden.

De armen van El Salvador, Latijns amerika en de hele wereld weten al 35 jaar laang dat de bisschop een heilige is. “San Romero de América” noemde bisschop Casaldaliga van Brazilië hem al in 1980.

Waarom heeft het in het Vatikaan zo lang geduurd?

Omdat er vanuit de oligarchie, de rechtse partijen en verschillende bisschoppen brieven en delegaties naar Rome gestuurd werden om het proces te blokkeren. Degenen die met vreugde (en vuurwerk na de moord) bisschop Romero vermoord hebben, wilden natuurlijk niet dat hij ooit eens heilig verklaard zou worden. Een trieste anekdote: Toen paus Johannes Paulus 2 voor de tweede keer El Salvador bezocht, ergens in de jaren 90, vroeg hij aan de bisschoppen van El Salvador wat zij dachten van Romero. Het antwoord van de toenmalige bisschop van Santa Ana, Mons. Revelo was: “Romero is verantwoordelijk voor de 70,000 doden die tijdens de burgeroorlog gevallen zijn”.

De huidige artsbisschop heeft jarenlang zijn priesters verboden om over Romero te spreken. Nu het Vatikaan echter vindt dat Romero zalig verklaard kan worden (wat op 23 mei hier in San Salvador zal gebeuren) spreekt de man dagelijks voor de tv over Romero. Plotseling wil iedereen wel een stukje van Romero hebben... van schijnheiligheid gesproken.

Het heeft ook 35 jaar gekost aan het Vatikaan omdat de Congregatie voor de geloofsleer (toen onder leiding van kardinaal Ratzinger, die later als paus ook niets deed om het proces te heropenen) elke uitspraak van Romero onder de (katholieke) loep heeft genomen om te zien of hij toch niet ergens iets gezegd zou hebben dat tegen de katholieke roomse leer indruist. Na 35 jaar studie vonden ze echter niets. De armen van El Salvador wisten dat al vanaf de eerste dag.

Het belangrijke is dat Romero weer begint te herleven in grote lagen van de bevolking zodat zijn voorbeeld om de waarheid kenbaar te maken, weer opgevolgd kan worden.

3.    Op 1 maart hadden we verkiezingen. De definitieve resultaten werden op 27 maart bekend, na heel wat gestrubbel, ruzies, beschuldigingen en waarschijnlijk ook een beetje fraude. Er zijn nog verschillende beroepsprocedures aan de gang, maar het eindresultaat zal warschijnlijk niet (veel) meer veranderen.

Je zou zeggen dat het FMLN de grootste partij is na de verkiezingen, want in totaal heeft die linkse partij bijna 35 duizend stemmen meer behaald dan de uiterst rechtse ARENA. En toch is het zo dat ARENA 35 volksvertegenwoordigers heeft tegen 31 voor het FMLN. Dat heeft te maken met het aantal congresleden die per departement te kiezen zijn. In sommige departementen ben je al verkozen met veel minder stemmen dan die nodig zijn in bijvoorbeeld San Salvador.

In ieder geval is het zo dat de rechtse partijen beter vertegenwordigd zijn in het Congres en dat er dus hard onderhandeld zal moeten worden vanaf 1 mei om het land bestuurbaar te houden.

Ook v.w.b. de gemeenteraadsverkiezingen heeft ARENA 133 burgemeesters gewonnen tegen 85 voor het FMLN. Daartegenover staat dat het FMLN enkele heel belangrijke steden heeft “heroverd”, zoals de hoofdstad en verschillende randgemeenten.

Santa Tecla echter, al jarenlang een bastion van het Frente werd gewonnen door ARENA en dan nog door niemand minder dan de zoon van de moordenaar van bisschop Romero, Roberto D’ Aubuisson (vader en zoon met dezelfde naam en voornaam). Toch een beetje een schaduw op de glorierijke dagen vóór de zaligverklaring van Romero, dat een groot deel van de bevolking van zo’n stad op zo iemand stemt..

De verrassingen in El Salvador zijn de wereld nog niet uit.

Groetjes van,

Rosa (Guadalupe) en Willibrord (Guillermo)